6. E PALABRA SIGUR DI PROFESIA 



6.18 E Shete Trompétnan

 

1. Bou di kua simbolonan e siguiente eventonan, siguiendo e shete seyonan, ta wòrdu mustra na apostel Juan?
Revelashon 8:2 I mi a mira e shete angelnan ku ta para dilanti di Dios, i na nan a wòrdu duná shete tròmpèt.

 

2. Riba di kiko e tròmpetnan ta trata?
Jeremias 4:19,20
19 Mi alma! Mi alma! Mi ta den angustia! Ai mi kurason! Mi kuras on ta bati duru den mi; mi no por keda ketu, pasobra abo, O mi alma, a tende e zonidu di tròmpèt, e alarma di guera.
20 Desaster riba desaster ta wòrdu proklamá, pasobra hen ter e tera a keda destrosá; direpiente mi tèntnan a wördu destruí, i mi kortinanan den un fregá di wowo.
Lesa Joél 2:1-11
Nota: E tròmpetnan ta indiká gueranan, konmoshon i trastorno politiko, ku ta finalisá dee partimentu i perdishon di e emperio Romano. E prome kuaternan ta trata i kaida di e parti West di Roma, e di sinku i seis ta tokante e kaída a part Oost di Roma, i di siete e kaída total di Roma i di tur e reinonan di mundu.

 

3. Bou di kua imagennan e prome tròmpet ta wòrdu deskribí?
Revelashon 8:7 I e promé angel a toka, i a bin hagel i kandela mesklá ku sanger, i nan a wòrdu tirá riba tera; i un di tres parti di e tera a kima, i un di tres parti di e palunan a kima, i tur e yerba bèrdè a kima.
Nota: Prome ku e emperio Romano permanentemente wòrdu dividí den dos parti, tabatatin por lo menos tres biaha un intento pa parti’e den tres.
E prome tabata den 311 n.C.ora e imperio a wòrdu partí enter Konstantino, Licinus i Maxin. E otro den 337 n.C. na morto di Konstantino, ora ela wòrdu partí entre e tres yuhòmbernan Konstantino, Konstans i Konstantinius.
Segun Albert Marnes tokante Revelashon 12: 4
Na Konstantinius a wòrdu duná Konstantinopel i e parti Oost; na Konstans, Italia, Illyricum i parti Noord di Afrika; na Konstantino II, Britanje, Gallië i España?
E bazuin a deskribí e prome gran atake den e part West di Roma dor di e Gothen bou di Alaric, for di 395 N.C. te ku 410 n.C. Den 408 ela drenta Italia, parti meimei di e di tres parti. Ela a pluma i kima e statnan i a masakrá e habitantenan.
Gibbon ta bisa den buki “Decline and fall of the Roman empire” kapitulo 33 e ultimo frase kompleto: E union di e Emperio Romano tabata disolvé, e genio di dje a wòrdu umiyá te na stòf i ehérsitonan di bárbaronan no konosí, saliendo for di Nort ku su teranan di fris, a establesé nan dominio viktoriosamente riba e partinan mas riku di Europa i Afrika.

4. Kua imagen remarkabel ta wòrdu usá pa deskribí e destrukshon bou di e segunda tròmpet?
Revelashon 8:8,9
8 I e di dos angel a toka, i algu manera un seru grandi tur na kandela a wòrdu tirá den laman; i un di tres parti di laman a bira sanger;
9 i un di tres parti di e kriaturanan, ku tabata den laman i ku tabatin bida, a muri; i un di tres parti di e barkunan a wòrdu destruí.
Nota: Esaki ta diskribí e invashon i viktorianan di e Vandalen bou di Genseric, prome Afrika i despues Italia, for di 428 te ku 476 n.C. Su konkistanan di gran parti tabata riba laman. Den un anochi ela destruí ku kandela i spada, den bisindario di Chartago, mas ku mitar di e armada Romano ku tabata eksistí di 1123 barkunan i mas ku 100.000 sòldánan.
(See Gibbons, “Decline and Fall of the Roman Empire,” chapter 36)

 

5. Kiko a tuma luga bou di di e terser tròmpet?
Revelashon 8:10,11
10 I e di tres angel a toka, i un strea grandi a kai for di shelu, tur na kandela manera un flambeu, i el a kai riba un di tres parti di e riunan i riba e fuentenan di awa;
11 i nòmber di estrea aki ta Apsintus; i un di tres parti di e awanan a bira apsintus; i hopi hende a muri di e awa, pasobra el a bira marga.
Nota: E invashon i konkistanan preokupante di Attila, e Hun ta pronostiká aki. Su konkistanan a wòrdu karakterisá dor di kandela, spada i sakeo banda di e riu Rijn i parti nort di Italia. Ela pretendé di ta un desendiente di Nimrod, a yama su mes e “swip di Dios” i e “spantu di mundu,” i a renombré su mes, ku nunka mas hierba lo krese unda su kabai a pone su hufnan.
Su buèlta mas grandi tabata na Chalons, den Gallië, den e aña 451 n.C unda nan ta bisa ku di su 700000 hòmber entre 10000 i 3000000e keda morto riba e kampo di bataya. (See Gibbons Rome, kapitulo 35 i Fifteen decisive battles òf the world, di Sir Edward Creasy, chapter 6)
Gibbon ta bisa kapitulo 34: “durante e gobierno di Attila e Hunnennan atrobe a bira e spantu di mundu;” i e ta sigui deskribí “e karakter i echonan di babaro temí, kende” e ta bisa, tabata insulta parti Oost i West variá, hasi invashon i aselerá e kaída rapido di e emperio Romano.


6. Kiko lo a sosodé bou di e di kuater tròmpet?
Revelashon 8:12 I e di kuater angel a toka, i un di tres parti di solo i un di tres parti di luna i un di tres parti di e streanan a wòrdu destruí, asina ku un di tres parti di nan a bira skur i un di tres parti di e dia no a duna klaridat, ni e anochi tampoko.
Nota: E tròmpet aki ta hiba nos na e kaída di e parti West di Roma den 476 n.C. ora e Herulen, ku tabata barbaronan, enkabesá pa Odoacer nan tuma poseshon di e stat i di e gobierno di Roma; i e gran stat imperio, ku te ku e tempu ei a goberná mundu, a bira dukado pober i mester a paga belasting na e obispo di Ravenna. Su streanan di gobernadornan civil a wòrdu destruí i a stop di duna klaridat. Italia a bira berdaderamente un provinsia di e parti Oost di Roma. E imperio Romano den parti West a stòp di eksistí a sido un imperio pa 1229 aña konta for di Roma a wòrdu fundá. (Myers’s “General History,” blz 348)

 

7. Kiko lo ta e karakter di e ultimo tres tròmpetnan?
Revelashon 8:13 I mi a wak, i mi a tende un águila ta bula meimei di shelu, bisando na bos haltu: "Ai, ai, ai di esnan ku ta biba riba tera, pa motibu di e suplánan di tròmpèt ku falta ainda, e suplánan di e tres angel¬nan ku ta bai toka djis aki!"

 

8. Kua poder a lanta den oriente, despues di e kaida di parti West di Roma, pa suta e mundu Romano den oost i den west i plamá riba henter e tera?
Nota: E Islamismo, konosí komo e poder Turko òf Otoman, saliende for di Arabia i einan a kuminsá ku Mohamed den aña 622 n.C.

 

9. Kon e di sinku tròmpet òf e prome dos ai, ta wòrdu introdusí?
Revelashon 9:1-3
1 I e di sinku angel a toka, i mi a mira un strea for di shelu ku a kai riba tera, i yabi di e pos di abismo a wòrdu duná na djé.
2 I el a habri e pos di abismo, i a sali huma for di epos, manera huma di un fòrnu grandi; i solo i aire a bira skur dor di e huma di e pos.
3 I for di e huma tirakochinan a sali bin riba tera; i poder a wòrdu duná na nan, meskos ku e skòrpionnan di tera tin poder.
Nota: Simbolikamente Attila ta wòrdu presentá komo e strea di e di tres tròmpet. (Revelashon 8: 10, 11); Mohammed komo strea di e di sinku tròmpet. E pos di abismo ta mustra sin duda riba ferosidat di e paisahe di e desierto di Arabia for di unda Musulmannan òf e Saracennan Sali bin komo tirakochinan. E skuridat kousa dor di huma for di e pos, ta representá adekuádamente e plamamentu di e islamismo i su doktrina over Azia, Afrika i parti di Europa. Nan poder manera tirakochi ta mirá kla den nan atakenan poderoso i rapido i riba nan viktorianan riba nan enemigunan.
Den gran parti di España, den pari Nort di España, Egypto, Syria, Babylon, Persia, Nort di India i partinan den Asia Central, e usonan, lenga i religion die e konkistadornan Arabika a wòrdu plamá ku Mas òf menos eksklushon di nan propio usonan, lenga i sirbishi di misa di e teranan mes. Myers’s General History Pag 401.

 

10. Kua ordu a wòrdu duná na tirakochinan aki?
Revelashon 9:4 I na nan a wòrdu bisá pa nan no hasi daño na e yerba di tera, ni na ningun kos bèrdè, ni na ningun palu, sino solamente na e hendenan ku no tin e seyo di Dios na nan frenta.
Nota: Ora e tribunan Arabika a reuní pa dominá Syria den 633 n.C, Kalif Abu Bekr, e susesor di Mohamed, a duna e hefenan di su ehérsito òrdu, ku nan viktoria lo no wòrdu manchá ku sanger di muhernan I muchanan, no destruí palu di palma, no kima kunuku di trigo, no kap palu difruta,tampoko hasi daño na e bestianan I spar personanan religioso ku ta retirá den konvento ku e proposito di sirbi Dios. Pero, ela bisa, “boso lo topa un otro typo di hende ku ta pertenesé na e snoa di satanas, ku a feita nan kronchi: sòru pa bo sples nan kabes I no laga nan skapa, te ora na ta bira Mohamedan òf paga belasting.”
E palabranan aki ta mustra ku Mohamed tabata un swip pa kristianidat apostate.
Encyclopedia Britannica, artikel “Mohammedanisme.

 

11. Kiko e tirakochinan, manera ta wòrdu bisá, tabatin komo rey riba nan?
Revelashon 9:11 Nan tin komo rei riba nan e angel di e abismo; su nòmber na hebreo ta Abadon, i na griego Apolion.
Nota: Sentenares di aña e Mohamedanonan i e Tartaronan ku tabata hasi invashonnan manera tirakochinan (Proverbionan 30: 27) ku no tin rei, pero tabata parti den grupo òf tribunan guia pa lidernan apart.
Sin embargo, den e siglo diesdos, Temuljin, rei di e Mongolnan òf Mogulen, a lanta un reino a kosta di, segun kalkulshon, statnan i poblashonnan i sinku mion bida di hende. (Myers in zijn General History page 461). E rei aki a wòrdu diskribí komo e swip mas teribel ku a torturá e rasa humano. Esaki a sigui ku e reino Tartaro mas resistí, i un siglo despues ela wòrdu fundá dor di Otman moho konosí komo e Reino Ottoman ku tabata wòrdu goberná dor di un Sultan.
For di prisipio a gran karakterísika di gobierno Turko tabatatá un di eksterminashon. Papiando di un guera entre e Turkonan i e emperio Byzantino den 1050, Gibbon ta bisa (kapitulo 57): E dies miles di e koredònan di kabai a plama nan mes over di un frontera seis shen mianan for di Taurus te na Erzerum, i e sanger di shentrinta mil kristiannan tabata un ofrenda di gradisimentu na e profeta Arabika.

12. Kua periodo di tempu ta wòrdu yamá bou di e tròmpet aki?
Revelashon 9:10,5
10 I nan tin rabu manera skòrpion, i tambe pui; i den nan rabu nan tin e poder pa hasi daño na hende, sinku luna largu.
5 I nan no a wòrdu pèrmiti pa mata ningun hende, ma pa tormentá sin¬ku luna largu; i nan tormento tabata manera e tormento di un skòrpion ora ku e pika hende.
Nota: 27 di juli den e aña 1299 Othman a envadí Nocomdië den Asia Menor.
Sinku luna ta 150 dianan profetiko. Un dia pa un aña ta trese nos na 150 aña. 150 aña, konta for di 27 di juli 1299, ta hiba nos na 27 di lui 1449.Durante e periodo aki e Turkonan tabata konstantemente den guera ku reino di Gresia, sin por konkisté.

 

13. Ku ki deklarashon e di sinku tròmpet ta sera?
Revelashon 9:12 E promé ai a pasa; mira, dos ai mas ta sigui despues di e kosnan aki.

 

14. Kua ordu ta wòrdu duná bou di e seis tròmpet?
Revelashon 9:13,14
13 I e di seis angel a toka, i mi a tende un bos for di e kuater kachunan di e altar di oro ku ta dilanti di Dios,
14 ún ku ta bisa e di seis angel ku tabatin e tròmpèt:
"Los e kuater angelnan ku ta mará na e riu grandi Eufrates."
Nota: E kuater angelnan ta mustra riba e kuater prinsipal Sultanatnan Turko, Aleppo, Iconium, Damaskus i Bagdad ku tabata forma e imperio Ottoman ku tabata den e tera unda e riu Eufrates ta kore pasa.

 

15. Kua drama heroiko ta wòrdu presentá bou di seyo aki?
Revelashon 9:16, 17
16 I e kantidat di e ehérsitonan di e hòmbernan riba kabai tabata dos shen miyon; mi a tende nan kantidat.
17 I asin'aki mi a mira den e vishon e kabainan i esnan ku tabata sintá riba nan: e koredónan tabatin korasa bistí koló di kandela i koló blou i koló hel manera swafel; i kabes di e kabainan ta manera kabes di leon; i for di nan boka ta sali kandela i huma i swafel.
Nota: Den e aña 1453 Mahomed II, e gran sultan di e Ottomannan, a sitia e kapital Konstantinopel ku un ehérsito ku mas ku 2 mion sòldánan. Depues di un blokeo kòrtiku nan a konkisté. E krus, ku foi tempu di Konstantino e Grandi, tabata para riba kupel di e dak di e iglesia St. Sophia a wòrdu remplasá dor di e mitar luna, ku te awe ta para ei. (Myers “general history,” editishon 1902). Asina Konstantinopel, e sitio Oost di e imperio Romano, a wòrdu konkistá dor di e Turkonan.
E ta parse, ku ta wòrdu mustra riba e uso di skopèt, ku e Turkonan a kuminsa usa na fin di e siglo diestres, sintando riba kabai i tirando, tabata parse ku kandela i swavel tabata Sali for di e boka di e kabainan.

 

16. Kiko tabata e resultado di e guera aki, pa medio di “kandela, huma i swavel?
Revelashon 9:18 Un di tres parti di humanidat a wòrdu matá dor di e tres plaganan aki, dor di e kandela, huma i swafel ku tabata sali for di nan boka.
Nota: Esaki ta mustra riba e efekto di e manera nobo di bringa guera. Konstantinopel a wòrdu tirá abou, su imperio destruí i su religion a wòrdu tira den stòf dor di e konkistador Mohamedan.

 

17. Kua periodo di tempu ta wòrdu yamá bou di e tròmpet aki?
Revelashon 9:15 I e kuater angel¬nan, ku a wòrdu prepará pa e ora i dia i luna i aña, a wòrdu gelòs pa nan mata un di tres parti di humanidat.
Nota: Un ora den tempu profetiko ta igual ku 15 dia; un dia ta wòrdu duná pa un aña, i un luna pa 30 aña, un aña pa 360 aña. Kontá huntu, nos ta yega na 391 aña ku 15 dia, e tempu ku a wòrdu stipulá pa e supremasia Ottoman. Kuminsando 27 di juli 1449, e fecha di fin di e di sinku tròmpet, e fin di e temperado aki lo a kai riba 11 agosto 1840. E kumplimentu eksakto di e palabranan di e predishon aki, 11 agosto 1840, ta e fecha di e kaida di e imperio Ottoman komo un poder independiente. Morto kansá di un guera ku Mahomed Ali, pacha di Egypto, ku no tabatin speransa mas riba rekuperashon, e sultan di Turkia a sumití na loke e kuater podernan Europeo Inglatera, Rusia, Austria I Pruisen a preskribí I pa medio di su minister Rifat Bey, eksakto riba e dia 11 agosto 1840, a firma e desishon òf ultimatum ku e podernan aki a pone. For di e tempu ei Turkia a keda eksistí solamente dor di judansa I permit di e podernan di Europa.

18. Ku ki anunsio e di seis tròmpet ta será?
Revelashon 11:14 E di dos ai apasa; at'e di tres ai ta serka di bin.
Nota: E periodo definí bou di e di seis Tròmpet ta hiba nos na e aña 1840, ora Turkia e pérdé su independensia,


19. Kiko lo wòrdu kumplí, ora e di shete tròmpet ta na punta di toka?
Revelashon 10:7 ma den e dianan di e bos di e di shete angel, ora ku e ta kla pa toka, e misterio di Dios lo ta kumplî, manera El a anunsiá na Su sirbidónan, e profetanan.
Nota: E misterio di Dios ta e evangelio. Lesa (Efesionan 3:3-6) i (Galationan 1:11, 12).
Ora e tròmpet aki lo sona, e evangelio lo stop di prediká i e fin lo bin.
E tempu di angustia di Daniel 12:1, e ultimo siete plaganan i e guera di Armagedon, di loke Revelashon 16 ta papia, lo tuma luga ora e tròmpet aki lo kuminsá toka.

 

20. Kua evento ta marka e sonido di e di shete tròpet?
Revelashon 11:15-17
15 I e di shete angel a toka; i a zona bosnan duru den shelu, bisando: "E reino di mundu a bira e reino di nos Señor, i di Su Cristo; i E lo reina pa semper i semper."
16 I e bint'i kuater ansianonan, kendenan ta sinta dilanti di Dios riba nan trono, a tira nan kurpa abou ku nan kara te na suela i a adorá Dios,
17 bisando: "Nos ta gradisíBo, O Señor Dios, e Todopoderoso, Kende ta i Kende tabata, pasobra Bo a tuma Bo gran po der i a kuminsá reina.
Nota: E di shete tròmpet ta hiba nos e lantamentu di reino eterno di Dios.

 

21. Kiko ta e situashon di e pueblonan i kua evento lo tuma luga òf lo ta riba man?
Revelashon 11:18 I e nashonnan a bira furioso, i Bo furia a bin, i a yega e tempu pa e mortonan wòrdu huzgá, i e tempu pa duna na Bo sirbidónan, e profetanan, nan rekompensa, i na e santunan i na esnan ku ta teme Bo nòmber, tantu e chikitunan komo e grandinan, i pa destruí esnan ku ta destrui e tera."

 

22. Kua drama den shelu a wòrdu mustrá na e profeta, ora e di shete trompet tabata na punta di sona?
Revelashon 11:19 I e tèmpel di Dios, ku ta den shelu, a wòrdu habrí; i e arka di Su aliansa a paresé den Su tèmpel, i tabatin rayonan di lamper i zonidunan i tirunan duru di strena i un temblor i un gran tempestat di hagel.
Nota: Esaki ta fiha fuertemente a atenshon riba e obra di seramentu di probashon di Kristo den e Santuario den shelu.